Không ít thanh niên, người trẻ dưới 40 bất ngờ được chẩn đoán xơ gan, gan nhiễm mỡ, ung thư gan... ở giai đoạn muộn mà không có hoặc ít xuất hiện triệu chứng tại gan. Hãy lắng nghe các dấu hiệu của cơ thể để phát hiện gan có vấn đề từ giai đoạn sớm.
Bác sĩ Nguyễn Xuân Tuấn - giảng viên Trường đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội - cho biết nhiều người thường nhầm lẫn dấu hiệu bệnh gan với bệnh lý thông thường khác. Đó cũng là lý do vì sao nhiều người khi được phát hiện thì bệnh đã tiến triển đến mức độ nghiêm trọng.
Dấu hiệu gan nhiễm mỡ
- Thèm ăn, luôn cảm thấy đói: Bạn lúc nào cũng cảm thấy đói hoặc rất thèm đồ ngọt. Đây có thể là dấu hiệu sớm của bệnh gan nhiễm mỡ. Nếu tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu tinh bột, đường trong thời gian dài sẽ gây tích tụ mỡ trong gan và làm tổn thương gan.
- Béo bụng: Những người thừa cân, béo phì có nguy cơ cao mắc bệnh gan nhiễm mỡ, nhất là ở những người trung niên.
- Mỡ máu cao: Mỡ máu là dấu hiệu cảnh báo gan của bạn có quá nhiều chất béo.
- Tiểu đường: 65% những người mắc tiểu đường bị gan nhiễm mỡ.
- Huyết áp cao: Những người bị gan nhiễm mỡ có nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp gấp 3 lần so với những người bình thường.
- Đau bụng: Thông thường, nếu gan nhiễm mỡ gây đau bụng thì người bệnh sẽ bị đau tập trung ở phần trên bên phải của bụng do kích thước gan to lên và suy giảm chức năng gan.
- Giảm cân: Bạn có thể bị tụt cân do chán ăn. Cũng có thể bị tụt cân do cơ thể không thể chuyển hóa các tinh bột và chất béo vì chức năng gan bị suy giảm.
- Vàng da: Chức năng gan suy giảm gây tích tụ bilirubin trong cơ thể. Bilirubin trong máu cao gây vàng da và lòng trắng mắt chuyển sang màu vàng.
- Ngứa, dị ứng, mề đay: Chức năng gan suy giảm gây ứ đọng độc tố dẫn đến xuất hiện các hiện tượng như mẩn ngứa, dị ứng, mề đay.
- Mệt mỏi: Mệt mỏi và kiệt sức thường được cho là dấu hiệu liên quan đến các vấn đề về gan. Khi gan hoạt động không tốt, việc loại bỏ các độc tố trong máu sẽ không được hiệu quả dẫn đến cảm giác mệt mỏi trong cả những hoạt động thể chất và tinh thần.
- Buồn nôn và nôn: Là dấu hiệu của bệnh khác, nhưng nó có liên quan đến việc sản xuất và bài tiết mật của gan. Mật giúp nhũ hóa và cắt nhỏ chất béo giúp chúng được tiêu hóa. Khi chức năng gan gặp sự cố, cảm giác buồn nôn và chán ăn là một trong những dấu hiệu cảnh báo.
- Nước tiểu sẫm màu: Tăng bilirubin trong máu sẽ làm cho màu sắc của nước tiểu đổi từ màu vàng sẫm đến nâu.
- Trướng bụng: Đây cũng là triệu chứng mà người bệnh sẽ khó phát hiện cho đến khi bệnh tiến triển đến giai đoạn xơ gan.
- Đầu óc thiếu tập trung: Đầu óc thiếu tập trung, thiếu tỉnh táo có thể là một dấu hiệu của bệnh gan nặng. Nguyên nhân là do gan bị tổn thương nên nó không loại bỏ được các chất độc hại khiến những độc tố này đi vào máu và di chuyển lên não.
Dấu hiệu cảnh báo ung thư gan
Bác sĩ Nguyễn Xuân Tuấn nhấn mạnh ung thư gan giai đoạn sớm ít có triệu chứng nên thường phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn khi đã có biến chứng. Ở giai đoạn sớm có thể gặp các triệu chứng của viêm gan mạn tính hoặc xơ gan tiến triển như chán ăn; đau, nặng tức vùng hạ sườn phải (HSP); chướng bụng; vàng da, củng mạc mắt…
Giai đoạn muộn hơn, các triệu chứng trên rõ ràng hoặc xuất hiện thêm các biến chứng của bệnh như sụt cân; buồn nôn, nôn; mệt mỏi; chán ăn; đau...
Y khoa hiện đại có rất nhiều phương pháp điều trị để giúp một bệnh nhân ung thư gan có thể sống sót. Nhưng điểm quan trọng cần làm là phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm. Các chuyên gia khuyến cáo, cơ thể nếu xuất hiện một trong các triệu chứng trên người.
- Tức hoặc hơi đau hạ sườn phải: Đây là triệu chứng sớm của ung thư gan nhưng ít được chú ý tới do cảm giác đau không rõ ràng. Biểu hiện này do sự chèn ép thần kinh và các cấu trúc xung quanh của khối u. Đến khi cảm giác đau liên tục, dữ dội hơn tức là khối u đã tăng sinh, tăng kích thước.
- Sờ thấy khối nổi lên ở hạ sườn phải: Việc sờ thấy khối nổi lên ở hạ sườn phải hay còn gọi là dấu hiệu gan to, bạn sẽ cảm nhận được một khối cứng, bờ gồ ghề bất thường ở hạ sườn bên phải. Do khối này không đau hoặc chỉ hơi tức nên người bệnh thường phát hiện một cách ngẫu nhiên.
- Cân nặng thay đổi bất thường: Cơ thể sụt cân bất thường có thể là ung thư gan giai đoạn đầu. Thường thì người bệnh sẽ bị sụt cân khoảng 5% trọng lượng cơ thể trong vòng 1 - 3 tháng kèm thêm một số biểu hiện như mệt mỏi, hốc hác, kiệt sức.
- Vàng da, vàng mắt: Vàng da, vàng mắt là biểu hiện nổi bật và dễ nhận biết nhất trong 9 dấu hiệu ung thư gan giai đoạn đầu. Bệnh nhân ung thư gan bị suy giảm chức năng gan dẫn đến quá trình xử lý bilirubin bị hạn chế, từ đó nồng độ bilirubin trong máu tăng cao gây biểu hiện vàng da, mắt.
- Nước tiểu đậm màu: Tình trạng nước tiểu vàng và đậm màu không chỉ có ở người mắc bệnh ung thư gan mà còn có thể gặp ở nhiều trường hợp khác như do tác dụng phụ của thuốc, do chế độ ăn.
Nhưng trường hợp đó, việc nước tiểu màu đậm chỉ diễn ra trong thời gian ngắn. Nếu tình trạng này kéo dài liên tục thì có thể do nồng độ bilirubin trong máu tăng cao khi gan có khối u.
- Mệt mỏi, chán ăn: Mệt mỏi, chán ăn do hoạt động, làm việc quá sức thì chỉ cần nghỉ ngơi đầy đủ, sức khỏe sẽ nhanh chóng được cải thiện. Tuy nhiên, người bệnh ung thư gan thường mệt mỏi kéo dài, cơ thể không đủ năng lượng và luôn trong tình trạng uể oải, không muốn làm gì.
- Cổ trướng: Khi khối u do ung thư gan phát triển, nó có thể dẫn đến sưng tấy bên phải bụng. Dạ dày cũng có thể bị sưng lên do khối u làm tăng áp lực trong gan, khiến máu ứ lại trong tĩnh mạch, gây hiện tượng chất lỏng bị đẩy khỏi tĩnh mạch và tích tụ trong bụng, gọi là "cổ trướng".
- Ngứa da: Ngoài các vấn đề da liễu thông thường, có nguyên nhân ít gặp có thể gây ra ngứa da là muối mật. Nên đi khám nếu gặp tình trạng ngứa dữ dội, kéo dài mà không rõ nguyên nhân.
- Đau bả vai: Nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng này, trong đó gồm ung thư gan. Theo các chuyên gia, những tế bào ung thư có thể gây kích thích dây thần kinh và dẫn đến đau xương bả vai. Ngoài ra, cơn đau có thể lan rộng ra vùng lưng.
- Đau vùng trên rốn, dưới xương ức: Cơn đau có thể chỉ âm ỉ hoặc dữ dội. Đây có thể là dấu hiệu ung thư gan, nhưng cũng có thể là triệu chứng thường gặp của một số bệnh về tiêu hóa.
